افزایش ۵ هزار هکتاری زمین، اشتغال و شرکت های دانش بنیان

به گزارش روابط عمومی؛ علی رسولیان؛ مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی  با حضور در برنامه صف اول  شبکه خبر درباره نقش صنایع کوچک و شهرک های صنعتی در رشد تولید گفتگو کرد .
سؤال: درباره کار شرکت شهرک‌های صنعتی توضیح دهید.

علی رسولیان؛ مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی: ما در سطح کشور ۸۵۸ شهرک و ناحیه صنعتی فعال که بیش از یک میلیون نفر در قالب فعالین اقتصادی، کارکنان واحد‌های تولیدی به صورت مستقیم مشغول به کار هستند و نزدیک به ۵۱ هزار واحد تولیدی در بخش‌های مختلف شیمیایی، فلزی، مواد غذایی، کانی‌های غیرفلزی، نساجی و سایر بخش‌ها در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور فعالند. آن چه که مهم است ما دو وظیفه اساسی را ایفا می‌کنیم؛ یکی تأمین زیرساخت‌های لازم برای استقرار صنایع است. قبل از آن ما شهرک صنعتی نداشتیم فقط چهار شهر صنعتی بزرگ در شهر‌ها ایجاد شده بود که بعداً این قانون ایجاد شد و شهرک‌ها و نواحی صنعتی شروع به کار کرد و عمده صنایع هم به صورت پراکنده مشغول به فعالیت در نقاط مختلف بودند. الآن خوشبختانه با ایجاد شهرک‌های صنعتی ما یک انسجام خوبی را برای استقرار صنایع داریم. بیش از ۷۵ درصد واحد‌های تولیدی متصل هستند به شبکه‌های فاضلاب در داخل شهرک ها، تصفیه خانه ایجاد شده، زیرساخت‌های لازم مثل آب، برق، گاز؛ عمده شهرک‌ها برایشان فراهم شده و با همیاری که خود فعالین اقتصادی دارند این شهرک‌ها هم نهاد‌های لازم را ابتدا فراهم می‌کنیم. به هر حال زمین مناسب را تهیه می‌کنیم، آب، برق، گاز و زیرساخت‌ها را برای آن فراهم می‌کنیم و در اختیار فعالین اقتصادی قرار می‌دهیم. وظیفه دیگری که ما داریم؛ حمایت از صنایع کوچک است. در سطح دنیا هم عمده زمینه اشتغال؛ حرکت آن‌ها به سمت صنایع کوچک بوده و حمایت جدی از این بخش‌ها داشتند. در شهرک‌ها هم نزدیک به ۹۸ درصد واحد‌های تولیدی که وجود دارند، واحد‌های کوچک و متوسط هستند که ۹۵ درصد واحد‌های کوچک است. یعنی واحد‌هایی که زیر ۵۰ نفر کارکن هستند، این‌ها به خود اختصاص دادند؛ بنابراین بحث حمایت از این‌ها در قالب طرح‌های حمایت از فن؛ سرفصل حمایتی را برای واحد‌های کوچک و متوسط داریم ازجمله در حوزه برند سازی، برگزاری نمایشگاه ها، اعزام و پذیرش هیأت‌های تجاری، خوشه‌های صنعتی که داریم در قالب SPX ها، حمایت از طرح‌های فناورانه و سایر بخش‌هایی که خوشبختانه داریم انجام می‌دهیم که در زمان مناسب آمار هم تقدیم خواهم کرد.

علی رسولیان : یکی از دلایل عمده اش این بود که ما بتوانیم صنایع کوچک را حمایت کنیم. من یک زمانی معاون استاندار هم بودم اگر شما بخواهید بیایید زمینی را در یک جایی برای صنعت در اختیار بگیرید به عنوان یک واحد کوچک و واحدی که عمده واحد‌های کوچک وقتی شروع می‌کنند با دو تا چهار نفر کار را شروع می‌کنند، این فرد یا این شخص حقیقی و حقوقی اگر بخواهد برود زمینی را جایی در اختیار بگیرد، مجوز‌های تغییر کاربری را بگیرد؛ یعنی برود وارد دستگاه‌ها شود؛ جهاد کشاورزی و فرایند‌های مختلفی دارد یعنی باید برود کارگروه زیربنایی استان، شورای برنامه ریزی استان، کارگروه ماده ۲۱ برای واگذاری یا کارگروه تبصره یک ماده یک برای تغییر کاربری؛ فقط این که شما یک زمینی را در اختیار بگیری، آب، برق و گاز را برایش تا برسد به این که شما آب و برق را بگیری.

علی رسولیان: دولت این جا احساس کرد که اگر بخواهد واحد‌ها را حمایت کند باید خودش بیاید یک جایی را اختصاص دهد زمین مناسب و همه تغییر کاربری‌ها را بگیرد، آب و برق و گاز را برایش تأمین کند و وقتی فعال اقتصادی بیاید به راحتی کار را شروع کند. الآن ما برای فعالیت در شهرک‌های صنعتی، عمده صنایع، حالا ممکن است یک بخش خیلی کوچکی مجوز‌های خاصی بخواهد، فقط یک مجوز تأسیس می‌خواهیم که به صورت الکترونیکی صادر می‌شود و ما با همین مجوز تأسیس زمین را در اختیار فعال اقتصادی قرار می‌دهیم و می‌تواند کار را شروع کند. دوم این که پراکندگی جدی را در سطح کشور بنگاه‌ها داشتند یعنی این که در یک نقاطی، الآن ما لکه‌های صنعتی زیادی در کشور شکل گرفته، بیش از ۱۲۰ لکه صنعتی متأسفانه شکل گرفته است. یعنی در یک نقاطی یک واحد تولیدی اش ایجاد شده و بعد یواش یواش واحد‌های دیگری آمدند کنار این‌ها به صورت نامنظم ایجاد شدند، بعضی هایش ممکن است مجوز نداشته باشند، تصفیه خانه برایشان ایجادش خیلی سخت است، انتقال آب، برق و گاز و آن انسجام خیلی سخت است؛ یکی هم این است که خیلی اثرگذار بوده. موضوع بعدی همگرایی بین بخش‌های مختلف وجود ندارد. ما در شهرک‌های صنعتی زون بندی هستیم یعنی یک زون مشخص شیمیایی داریم؛ واحد‌هایی که شیمیایی هستند در این زون مستقر هستند. واحد‌هایی که فلزی هستند در زون فلزی خودشان مستقر هستند. واحد‌هایی که مواد غذایی هستند یک جای خاصی مستقر هستند. واحد‌هایی که حوزه نساجی هستند یک جای خاصی مستقر هستند و به هر حال این‌ها می‌تواند باهم یک همگرایی خوبی داشته باشد، ضمن این که مسائل زیست محیطی به خوبی رعایت می‌شود. اگر بخواهیم دلایل دیگری هم بیاوریم، دلایل زیادی وجود دارد که لازمه این کار است و در دنیا این کار اتفاق می‌افتد.

علی رسولیان: ما در شهرک‌ها عمده واحد‌هایی که مستقر هستند؛ واحد‌های حوزه صنعت هستند، البته ممکن است واحد‌هایی در حوزه کشاورزی، حتی گردشگری و بهداشت و درمان هم باشند، ولی عمده این‌ها واحد‌های حوزه صنعت هستند. ما در کشور حدود ۷۰ هزار واحد صنعتی داریم. در شهرک‌های صنعتی نزدیک به ۵۰ هزار تا است، حالا اگر واحد‌های کشاورزی را کم کنیم، حدود ۵۰ هزار تا است یعنی نزدیک به ۷۰ درصد واحد‌ها در شهرک‌ها مستقر هستند و این از چند سال قبل تشدید شد یعنی قبلاً در بیرون شهرک‌ها هم مستقر می‌شدند الآن به شدت محدود شده و عمدتاً فقط در شهرک‌ها مستقر می‌شوند، مگر این که واحدی سطح و اندازه اش خیلی بزرگ باشد، ما زمین مناسب را نتوانیم به آن بدهیم یا نیاز به این باشد در کنار معدنش باشد که آن نیست، ولی الآن دارد تقریباً عمده واحد‌ها در داخل شهرک‌های صنعتی مستقر می‌شوند.

علی رسولیان: بستگی دارد اگر واحد…
سؤال: وصل شدید به درگاه ملی مجوزها؟

علی رسولیان: بله ما جزو سازمان‌هایی هستیم که همان ابتدای کار وصل شدیم به درگاه ملی مجوزها؛ به درگاه زمین متصل شدیم و مجوزهایمان را از این طریق انجام می‌دهیم. کل واگذاری هایمان هم به صورت الکترونیکی است.

علی رسولیان: نه، ما واگذاری هایمان را کلاً به صورت الکترونیکی انجام دادیم البته بعضی هایش ممکن است به تناسب نوع شهرکی که وجود دارد مثلاً در تهران ما مجبور شویم مزایده برگزار کنیم، چون یک زمین ممکن است باشد و صد متقاضی و اینجا تشخیص دهیم که به چه کسی بدهیم خیلی سخت است به صورت مزایده، ولی با یک ارزیابی کیفی، فعالین اقتصادی عمدتاً می‌توانند حضور پیدا کنند. دارد واگذار می‌شود و تلاش ما و یکی از برنامه‌های ماست امسال که کل فرایند‌ها الکترونیکی شود. بخش مهمش که واگذاری زمین بود سال قبل الحمدلله انجام شد و نظارت هایمان هم به صورت الکترونیکی ان شاء الله بتوانیم امسال انجام دهیم.

 

علی رسولیان: ما درگاه را به بعضی از سازمان‌ها متصل شدند یعنی مثلاً خود وزارت صنعت، معدن و تجارت از طریق سامانه بهین یاب مجوز تأسیس را صادر می‌کند، این مجوز تأسیس می‌آید در سامانه ما می‌نشیند، ما به استناد همین مجوز تأسیس، به صورت الکترونیکی زمین را به او واگذار کنیم، البته جایی که نیاز به مزایده نباشد و فرایند‌های خاصی نباشد به صورت الکترونیکی واگذار می‌کنیم و نیاز به هیچ مجوزی… مگر این که شما یک فردی بیاید یک زون متفاوتی را بخواهد حضور پیدا کند، مثلاً واحد‌های شیمیایی است در زون شیمیایی جا وجود ندارد، می‌خواهد برود فلزی، این نیازمند این است که مجوز‌هایی از محیط زیست گرفته شود که آن فرایندش هم انجام می‌شود، اما عمدتاً به آن‌هایی که روال عادی و معمولی را دارد، فقط مجوز تأسیس اش صادر می‌شود، کارشان را شروع می‌کنند.

علی رسولیان: اگر بخواهم در چند بخش عملکرد را اشاره کنم، یک بخش اش را نمی‌دانم زیرساخت‌ها را عرض کنم یا زمان دیگری بگوییم. واحد‌های خوبی سال گذشته بهره برداری شدند و خوشبختانه ما آمار واحد‌های بهره برداری مان هم یک رشدی را داشت. سال گذشته دو هزار و ۹۴۲ طرح یا کار صنعتی در شهرک‌ها شروع به کار کردند، نزدیک به ۴۹ هزار نفر مشغول به کار شدند به صورت جدید که این آمار نسبتاً خوبی بود؛ یعنی واحد‌هایی بودند که جدیداً شروع به کار کردند.

علی رسولیان: تقریباً حدود پنج درصدی رشد داشتیم. بیشتر رشد داشتیم، البته واحد‌های زیادی بودند که در مرحله ساخت بودند و سال گذشته به مرحله نصب ماشین آلات رسیدند. یعنی سال گذشته ما ۴۹۰۰ واحد تولیدی یعنی طرح تولیدی داریم که در معرض نصب ماشین آلات هستند، با ابلاغ اعتبارات تبصره ۱۸ ما امیدواریم امسال بتوانیم این‌ها را بهره برداری کنیم و یکی از اولویت‌های جدی ما است در سال رونق تولید که مقام معظم رهبری فرمودند ما بتوانیم برای این تدابیری اتخاذ کنیم که جزو برنامه‌های رونق تولید امسال ما هم هست.

علی رسولیان: بله، نام دانش بنیان بود، ما سال گذشته دو بخش برای ما خیلی مهم بود یعنی چالش‌هایی که ما در حوزه شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور داشتیم، نگاه ویژه خود را معطوف کردیم به این بخش ها. یکی از مشکلاتی که ما داریم، بحث تأمین برق است در دو حوزه؛ یکی در زیرساخت‌های برق است که شهرک‌های صنعتی در حوزه زیرساخت‌ها هم مشکلاتی را داشتند، یعنی ما الآن نزدیک به دو هزار مگاوات کسری زیرساخت برق داریم، زیرساخت برق که عرض می‌کنم یعنی پست برق و خطوط انتقال بیاید داخل شهرک، چون خوشبختانه تولید رشد می‌کند و آمار خوبی هم ارائه می‌شود قاعدتاً این‌ها نیازمند برق بیشتری هستند. ما در قالب سفر‌های مختلف، مجوز‌های زیادی و اعتبارات خوبی را دریافت کردیم؛ نزدیک به ۹۵ پست برق را ما مشارکت کردیم که تقریباً ۶۰ تای آن سال گذشته بود، یعنی این‌ها را با وزارت نیرو مشارکت کردیم و در حال ایجاد و ساخت است. تقریباً ۸۵۰ مگاوات برق را ما سال گذشته در حوزه زیرساخت به شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور اضافه کردیم که از برنامه خودمان و از انتظاری که داشتیم هم بیشتر بود.

علی رسولیان:برنامه ما تقریباً حدود ۸۰۰ مگاوات بود.

سوال : ۸۵۰ مگاوات اضافه شد.
علی رسولیان: بله، چون ما شرکت هستیم شاخص هایمان دقیقاً قابل اندازه گیری است و ماهانه به صورت دقیق رصد می‌کنیم، این افزایش خوبی را داشت، با این ۹۵ پست ما امیدواریم ان شاء الله این کسری زیرساخت برق را ما بتوانیم تأمین کنیم. یک بخش دیگر؛ بحث تأمین برق است یعنی تولید برق است که عمدتاً بر می‌گردد به وزارت نیرو، ولی سال گذشته خوشبختانه با کمک وزارت نیرو و واحد‌های تولیدی ما هزار مگاوات واحد‌های کوچک در قالب نیروگاه‌های کوچک مقیاس، در قالب دیجی‌ها آمدند خودشان نصب کردند، یک بخشی از نیاز‌های برق این‌ها هم تأمین شد، بنابراین یکی از اولویت‌های ما؛ بحث برق بود که اقداماتی در این زمینه… سؤال: سال قبلش افزایش چقدر بوده؟

علی رسولیان: تقریباً حدود ۳۰۰ مگاوات بود. دیجی‌ها و نیروگاه‌های کوچک مقیاسی که خود واحد‌های تولیدی زده بودند، چون ما در تابستان به دلیل ناترازی که در حوزه برق داشتیم با قطعی برق مواجه می‌شدیم. سال گذشته هم بود نه این که قطعی برق نبود، ولی این بخش اقداماتی انجام شد. استحضار هم دارید ما در وزارت صنعت، معدن و تجارت ۳۱ نیروگاه را داریم ایجاد می‌کنیم برای این که بتوانیم کمک کنیم به تأمین برق کشور و این خیلی اثرگذار خواهد بود. بخشی از این‌ها تقریباً بهره برداری هم شد سال گذشته، حدود ۷۰۰ مگاوات و امیدواریم ان شاء الله با اخذ مجوز‌های لازم از حوزه‌های مختلف، امسال بخش بیشتری از این‌ها بهره برداری شود. موضوع دیگر؛ موضوع تأمین آب پایدار است که یکی از دغدغه‌های ما است که به دلیل خشکسالی که وجود دارد و کمبود منابع آبی زیرزمینی و سطحی، ما حرکت کردیم به سمت استفاده از پساب‌های شهری یا آب‌های نامتعارف مثل انتقال آب که حوزه صنعت تلاش زیادی را در این زمینه انجام داد. ما خوشبختانه در طول دو سال گذشته برای اولین بار یعنی یک فرایند جدیدی بود که ما شروع کردیم، نزدیک به دو هزار لیتر پساب شهری را خریداری کردیم که آمار خیلی خوبی است دو هزار لیتر بر ثانیه ما پساب را خریداری کردیم و یک بخشی اش وارد صنعت شده و در برخی شهرک‌هایی که نیاز جدی داشتیم مثل اصفهان؛ یک بخشی وارد صنعت شده، در استان‌های دیگر هم؛ سمنان، البرز، تهران، مرکزی و جا‌های مختلف پساب‌ها را خریداری کردیم.

علی  رسولیان: ما برای هر هکتار تقریباً حدود نیم لیتر آب تأمین می‌کنیم، خودمان در حوزه شبکه‌ها و نواحی صنعتی، البته بستگی دارد به نوع واحد. مثلاً یک واحدی در حد شرب آب مصرف می‌کند، یک واحدی هم هست که نیاز آبی دارد.

سؤال: یعنی شما به طور متوسط چهارهزار واحد را تأمین کردید از طریق خرید پساب؟
علی رسولیان: البته بعضی‌ها را دیگر جایگزین هم می‌کنیم یعنی بعضی از مناطق آب‌های زیرزمینی دارند از بین می‌روند خشک می‌شود چاه‌های ما و با مشکل مواجه می‌شویم. ما حتماً باید جایگزینی برای آب‌های قبلی هم داشته باشیم. البته هنوز این دو هزار لیتر، همه استفاده نشده، یعنی ما نتوانستیم بیاوریم، چون باید دو بار تصفیه شود. یک تصفیه را خود آب و فاضلاب‌ها انجام می‌دهند و یک تصفیه را هم ما داخل شهرک انجام می‌دهیم که قابلیت استفاده داشته باشد. یک کار خوبی هم در این حوزه کردیم در حوزه تصفیه خانه‌ها است. یعنی تصفیه خانه‌ها را با جدیت با دو هدف رشد می‌دهیم؛ یکی مسائل زیست محیطی است که بالأخره پساب‌های صنعتی پساب‌های خوبی نیست برای آب‌های زیرزمینی و محیط زیست اثرات نامطلوبی دارد. ما ۱۶۶ مدول تصفیه خانه را الآن تقریباً بهره برداری کردیم و دارد کار می‌شود. ۵۹ هزار لیتر از این پساب‌ها را بازچرخانی کردیم یعنی آوردیم بخشی از این‌ها مجدداً در صنعت استفاده می‌شود. فقط سال گذشته ما ۱۲ تصفیه خانه جدید را به بهره برداری رساندیم که کار می‌شود و تقریباً حدود ۲۷۰ هزار لیتر مترمکعب در شبانه روز ما بازچرخانی را انجام می‌دهیم و این هم یکی از کار‌هایی است که ما برای تأمین آب انجام می‌دهیم. واحد‌های بزرگ هم در طرح‌های انتقال آب مشارکت خوبی را کردند از دریا برای استان‌های مرکزی و کویری کار انجام می‌شود؛ بنابراین یک بخشی در حوزه تأمین آب است، در حوزه دانش بنیان‌ها ما سال گذشته برنامه خوبی را تدوین کردیم و الحمدلله موفقیت‌های خوبی هم داشتیم، یکی این بود که ما دانش بنیان‌ها را متمایز دیدیم از سایر واحدها، اگر واگذاری جایی داشتیم اول می‌گفتیم این دانش بنیان اولویت اول است. مثلاً در تهران و شهر‌های بزرگ که زمین محدود است و باید مزایده برگزار می‌کردیم آن دانش بنیان دیگر در داخل مزایده نرفت، آن را ما به صورت کارشناسی به او واگذار کردیم. بیش از صد واحد تولیدی حوزه دانش بنیان سال گذشته از ما زمین دریافت کردند یعنی عمدتاً بدون مزایده با اقساط طولانی ۴۲، ۴۸ و ۶۰ ماهه به صورت متفاوت به آن‌ها واگذار کردیم. یک کار خوبی هم ما با کمک معاونت علمی انجام می‌دهیم؛ می‌آییم واحد‌هایی که قابلیت دانش بنیان شدن را دارند، یک واحدی است که از نظر سطح علمی و فناوری اش خوب و بالاست، ولی دانش بنیان نشده، ما مشاورینی را از بخش خصوصی بکارگیری و تأمین مالی کردیم، ۳۷۸ واحد مستعد دانش بنیان شدن را ما سال گذشته شناسایی کردیم، ۱۲۰ تا هم دانش بنیان شدند یعنی توانستند این مجوز دانش بنیان شدن را دریافت کنند. در حوزه دیگر ما نیاز‌های فناورانه واحد‌های بزرگ را شناسایی کردیم، یعنی آمدیم یک سری کارشناس‌هایی را از بین خود بخش خصوصی، مشاورینی را به کار گیری کردیم، این‌ها رفتند در داخل واحد‌ها ببینند کدام قطعه و مواد اولیه وارداتی است، این‌ها را شناسایی کردیم، با کمک ۱۹ فن بازاری که ما داشتیم این نیاز‌های فناورانه ارائه شد به شرکت‌های دانش بنیان و خوشبختانه ۱۰۷ نیاز هم سال گذشته برآورده شد، یعنی ۱۰۷ قطه یا مواد اولیه‌ای که وارداتی بود در داخل کشور تولید شد و ما یک مجوزی هم سال گذشته از دولت گرفتیم که ۴۰ شهرک فناوری در کشور ایجاد کنیم. حدود شش شهرک را الآن داریم که کار می‌کنند در مشهد و تبریز، ۴۰ مجوز را گرفتیم، تقریباً جانمایی ۲۰ تا انجام شده و بقیه هم در حال مطالعه و جانمایی است و دولت به ما گفته ظرف پنج سال این‌ها را ایجاد کنیم، ما امیدواریم ان شاء الله ظرف سه سال بتوانیم این شهرک‌های فناوری را در سطح کشور ایجاد کنیم. یک توافق خوبی هم ما اواسط سال گذشته با وزارت علوم انجام دادیم، توافق ما این بود؛ در نقاطی که مستعد شرکت‌های دانش بنیان هستند در شهرک‌های صنعتی این نقاط را ما به عنوان پردیس‌های دانش بنیان بیاییم مجوزشان را بگیریم. بیست نقطه را در سطح کشور به عنوان ۲۰ مرکز پردیس دانش بنیان توافقنامه امضا کردیم و الآن در شورای عطف است و ان شاء الله به محض این که این‌ها مصوب شود این‌ها به نوعی پارک علم و فناوری داخل شهرک می‌شود، یعنی واحد‌هایی که حوزه دانش بنیان هستند و می‌توانند از تمام مزایای پارک در داخل شهرک استفاده کنند و بهره برداری کنند و این کمک می‌کند به توسعه شرکت‌های دانش بنیان.

علی رسولیان: نکته بسیار مهمی را اشاره فرمودید، ما اگر دور اول سفر‌های آقای رئیس جمهور را دقت کرده باشیم، عمدتاً ایشان استان‌های مختلفی تشریف می‌بردند از واحد‌های تعطیل هم بازدید می‌کردند یعنی ایشان یک حساسیت ویژه‌ای روی واحد‌های تعطیل داشتند و با دستوری که ایشان صادر کردند و مقام معظم رهبری هم…

علی رسولیان: بله، در زمانی که قوه قضائیه بودند به این حوزه توجه داشتند. ما در وزارت صنعت، معدن و تجارت بعد از دستور ایشان آمدیم واحد‌های راکد را ابتدا در سطح کشور شناسایی کردیم، البته واحد‌های راکد حوزه صنعت را؛ چه در داخل شهرک‌ها و چه در بیرون شهرک‌ها مشاورینی را بکارگیری کردیم. ما نزدیک به ۱۲۰۰ مشاور در مراکز کسب و کار خود در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور داریم، با کمک این مشاورین و بخش‌های مختلف حوزه صنعت در استان‌ها آمدیم واحد‌های تعطیل را شناسایی کردیم. ۱۲ هزار و ۶۷ واحد تعطیل در بخش‌های مختلف، کامل شناسایی شد. مسائل و مشکلاتی احصاء شد. حدود ۶۰ سؤال مشاور از این‌ها کرده بود که بررسی‌های اولیه ما نشان می‌داد که بیش از ۴۴ درصد مشکل تأمین مالی داشتند، حدود ۱۶ درصد مشکل بازار داشتند و باید برایشان بازار پیدا می‌شد، حدود ۱۱ درصد مشکل تأمین مواد اولیه داشتند، یعنی ما باید حتماً به این سمت و سو می‌رفتیم؛ راهکار‌هایی برای تأمین مواد اولیه شان تأمین می‌کردیم. حدود ۱۰ درصد بحث فرسودگی ماشین آلات دارند که یک موضوع بسیار مهمی است و صنعت ما با قدمت یا فرسودگی ماشین آلات مواجه است. بخشی حدود هشت درصد در حوزه زیرساخت مشکل داشتند. یک جایی ممکن است برق نبود، یک جایی آب نبود، یک جایی کسری برق داشتیم. حدود دو درصد؛ مشکل اختلافات سهامداران داشتند، ۹ درصد هم اختلافات بین دستگاه‌های مختلف، یکی مشکل مالیات داشت، یکی تأمین اجتماعی و…، مشکلات اساسی شناسایی شد و بعد از آن کلینیک‌های کسب و کار ما یک ارزیابی کردند بر اساس درخواست خود متقاضی، بخشی از این واحد‌ها قابلیت احیا را نداشتند یعنی هم تمایل نداشتند و هم قابلیت احیا را نداشتند. حدود ۶۰ درصد این‌ها قابلیت احیا را دارند و می‌شود این‌ها را احیا کرد البته با کمک خودشان. ما فقط می‌توانیم حمایت لازم را از آن‌ها داشته باشیم. کلینیک‌های کسب و کار این‌ها را ارزیابی می‌کردند با کمک ستاد‌های تسهیل استان‌ها و استانداران که باید از آن‌ها تشکر کرد، دستگاه‌های مختلف؛ دستگاه قضایی انصافاً به صورت جد پای کار بودند، هم رؤسای دادگستری، هم دادستان‌ها در سطح استان، رؤسای سازمان‌های بازرسی، ما در استان‌های زیادی و در شهرستان‌ها داریم که ائمه جمعه وسط کار بودند. مثلاً در استان زنجان خیلی بخش‌های مختلف…

علی رسولیان: چون همه همکاری خوبی در این بخش‌ها داشتند، ولی بعضی جا‌ها خیلی همکاری، همراهی و حساسیت بالاتر بوده، ولی همه واقعاً کمک کردند، نتیجه اش این شد که ما سال گذشته نزدیک به ۱۷۵۰ واحد تولیدی حوزه صنعت، یک بخشی آمار‌هایی را آقای مدنی اعلام می‌کنند، این مربوط به حوزه صنعت تنها نیست، حوزه کشاورزی، گردشگری و همه بخش‌ها را اعلام می‌کنند. آن که در حوزه صنعت بوده و ما به عنوان متولی بخش صنعت پیگیری کردیم تقریباً هزار و ۷۵۰ واحد تولیدی کاملاً تعطیل با کمک محوریت خود بخش خصوصی احیا شدند، ممکن است یک واحدی هم بوده که سوله خالی بوده و ماشین آلاتش به درد نمی‌خورده، یک کسی آمده این را فعال کرده، ولی آن که فعال شده، نتیجه اش این بوده که عمده این واحد‌ها توسط بخش خصوصی فعال شده، یعنی یک شریک و یک سرمایه گذار جدید که ما به آن می‌گوییم احیاگر و امسال با دستوری که آقای وزیر صادر کردند ما می‌خواهیم بیشتر روی این‌ها تمرکز کنیم.

علی رسولیان: ما یک ارزیابی اولیه برایشان انجام می‌دهیم بر اساس تقاضای خودشان که مبالغی را پرداخت می‌کنیم، دوم این که هدایت می‌کنیم به سمت ستاد تسهیل. در ستاد تسهیل عمده مشکلات اینها، آن جا حل می‌شود یعنی این که وام می‌خواهد، یکی با مالیات مشکل دارد، یکی برق می‌خواهد، یکی گاز می‌خواهد، یکی باید برایش استمهالی انجام شود، یکی باید دستگاه قضایی کمک کند اختلافات بینشان حل شود. تقریباً عمده کار‌ها آن جا، یا ستاد‌های حمایت قضایی که دستگاه قضایی در استان‌ها ایجاد کردند همه این‌ها پای کار آمد که الحمدلله این اتفاق افتاده. الآن آماری که ما در شهرک‌های صنعتی داریم؛ آمار واحد‌های تعطیل ۶۷۰۰ تا است. آخر سال ۹۹ هشت هزار و ۵۰۰ تا بود یعنی ما آخر سال ۹۹ هجده درصد واحد‌های ما راکد بود الآن تقریباً ۱۳ درصد راکد هستند. یک کاهش خوبی را الحمدلله داشته، البته همان طور که احیا می‌کنیم یک بخش خیلی کوچکی هم ممکن است واحدی تعطیل هم شود، یعنی ممکن است آمار به هم نخورد بگویند مثلاً این تفاوتش بیشتر از این می‌شود، می‌گوییم بله، خیلی کمتر است. الآن تراز به سمت کاهش است، یعنی وقتی از ۱۸ درصد واحد‌های تعطیل آمده به ۱۳ درصد…

سؤال: چقدر تعطیل شدند همزمان و این تراز تبدیل شده به این که الآن.

علی رسولیان: مثلاً سالی احتمالاً حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ تا ما تعطیلی داشتیم و ممکن است بعضی از آن‌هایی که باز تعطیل شدند همان سال احیا شدند، ولی مجموعش روند رو به بهبود است و ما تلاش می‌کنیم، برنامه ما در تعهد کردیم که در طول چهار ساله دولت بتوانیم آن ۶۰ درصدی که ابتدا اعلام کردند که واحد‌ها می‌شود این‌ها را احیا کرد و افراد تمایل دارند، آن‌ها را بتوانیم ان شاء الله احیا کنیم، یعنی کمک کنیم به احیایش که امسال برنامه مان این است، یعنی برنامه امسال ما؛ تمرکز بر به هم رسانی، یعنی این که ما بررسی کردیم دیدیم این‌ها که بخش خصوصی خودش احیا می‌کند و یک شریک سرمایه گذار برایش می‌آید این خیلی موفق‌تر است. حالا به این جمع بندی می‌رسیدیم که ما واحد‌هایی داریم در حوزه مواد غذایی که بسیار فعالند، مثلاً در حوزه لبنیات؛ ما ۲۰ برند لبنیات خوب داریم، این ۲۰ برند بهتر می‌توانند بیایند واحد‌های تعطیل حوزه لبنیات را احیا کنند تا این که ما بیاییم به واحدی مکرر وام دهیم و… امیدواریم امسال نتیجه بهتری هم در این بخش داشته باشیم.

علی رسولیان: عرض کردم حدود ۴۴ درصد این‌ها اعلام می‌کنند مشکلشان تأمین مالی است، ولی بعد که احیا شدند با ۱۰ درصد تأمین مالی احیا شدند.

علی رسولیان: من اعتقاد دارم آن‌هایی که بخش خصوصی آمده این‌ها را مشارکت کرده خیلی موفق‌تر بودند، در کرمان هم که همکار ما گزارش می‌داد یک بخشی ما حتماً تأمین مالی داشته باشیم که تبصره ۱۸ یک مقداری دیر ابلاغ شد و مبالغش بسیار کم بود، امیدواریم امسال مبالغ بهتری ابلاغ شود و ما بتوانیم عملکرد بهتری هم در این حوزه داشته باشیم. ولی ما خود به عنوان سازمان صنایع کوچک سال گذشته یک تفاهمنامه‌ای را با بانک توسعه تعاون امضا کردیم، یک تفاهمی را با صندوق کارآفرینی و امید امضا کردیم که بتوانیم مبالغی را تأمین مالی کنیم. حدود ۶۰۰ میلیارد تومان از بانک توسعه تعاون آخر سال ما مشارکت کردیم و از محل منابع داخلی بانک‌ها هم انصافاً کمک‌های خوبی شده، ولی در مجموع صنایع کوچک یکی از مشکلات جدی که الآن دارد مشکل تأمین مالی است. یعنی ما باید حتماً روش‌های متفاوتی را برایشان ایجاد کنیم. امیدواریم با صندوق‌های عدالت و پیشرفت که در استان‌ها ایجاد شده و در قانون بودجه آمده، امسال بتوانیم کمک‌های بهتری را به این بخش داشته باشیم.

سؤال: برای تعیین تکلیف زمین‌ها که بعضاً در همین شهرک‌ها در اختیار کار غیر تولیدی بوده، چه کردید؟ تعداد این‌ها چقدر است؟

علی رسولیان: یکی از موضوعاتی که هم انتظار مردم است و هم انتظار فعالین اقتصادی واقعی، این است که ما زمین مناسب را در نقطه مناسب و با زیرساخت مناسب در اختیارشان قرار دهیم که بتواند منجر به فعالیت اقتصادی شود. در طول سال‌هایی که شهرک‌ها و نواحی صنعتی ایجاد شده، افراد زیادی بودند که این‌ها زمین در اختیارشان قرار گرفته، قاعدتاً دولت هم مبالغی برای این‌ها هزینه می‌کند؛ آب و برق می‌آورد، درست است که بخشی از پول را می‌گیرد، ولی آن پولی که ما می‌گیریم همه آن پولی نیست که ما سرمایه گذاری کردیم یعنی داریم کمک می‌کنیم به بخش صنعت، بعد هم ما اقساط می‌گیریم در اقساط طولانی و این خود عملاً در جهت حمایت از تولید است. یک بخشی زمین را در اختیار گرفتند و کننده کار نبودند، نمی‌خواهم بگویم خدای ناکرده خواستند سوء استفاده کنند، نه افراد فعال اقتصادی نبودند یا به دلایلی شرایط اقتصادی کشور طوری بوده که این‌ها نتوانستند بهره برداری کنند و ما به یک جمع بندی رسیدیم که این‌ها امکان بهره برداری هم ندارند. مثلاً کسی سال ۹۰ زمین گرفته، هنوز زمین خالی است. کسی سال ۸۵ زمین گرفته و زمین خالی است. ما از یکی دو سال گذشته به صورت جد ورود پیدا کردیم، یک بخشی را آن‌هایی که داشتند می‌ساختند به آن‌ها زمان دادیم، گفتیم به شما یک بازه زمانی می‌دهیم به شرط این که بازدید‌هایی که ما انجام می‌دهیم ببینیم شما دارید می‌سازید زمین را و البته یکی این که عرض کردم واحد‌هایی که به مرحله نصب ماشین آلات رسیدند رشد خوبی داشتند، همین سخت گیری‌هایی بود که ما انجام دادیم که هر که نمی‌ساخت از او پس می‌گرفتیم. امسال یعنی سال ۱۴۰۱ ما ۹۰۰ هکتار زمین را پس گرفتیم. ما سال گذشته کلاً ۲۴۰۰ هکتار زمین واگذار کردیم، چیزی کمتر از نصف به همان اندازه پس گرفتیم؛ ولی واقعاً کسانی بودند که امیدی با ساختش نبوده، ما علاقه‌مند نیستیم خدای ناکرده زمین کسی را پس بگیریم، کسانی بودند که چندین بار اخطار دادیم، رفته است داوری، دادگاه، فرایند دادگاه را هم طی می‌کند، بعد از آن‌ها پس می‌گیریم و پرونده‌های زیادی هم در دادگاه داریم و همین جا هم عرض می‌کنم کسانی که زمین را نسازند و بهره برداری نکنند، قطعاً پس می‌گیریم و مصوبه‌ای هم دولت سال گذشته داشت ما را ملزم می‌کند که حتماً این اراضی پس گرفته شود و در اختیار افراد فعال اقتصادی قرار بگیرد. ما در خیلی از شهرک هایمان دیگر زمین نداریم، این زمین‌هایی که واگذار کردیم به شرکت‌های دانش بنیان یا واحد‌های تولیدی در شهر‌های بزرگی مثل تهران، مشهد و اصفهان، این‌ها از محل اراضی بوده که افراد نساختند به آن‌ها واگذار کردیم و کار انجام می‌دهند؛ بنابراین ما بالغ بر ۹۰۰ هکتار سال ۱۴۰۱ از افراد پس گرفتیم با کمک دستگاه قضایی. فکر می‌کنم بیش از ۱۷۰۰ قرارداد الآن در دادگاه داریم، یعنی فرستادیم دادگاه، چون ما بعد از این که داوری انجام می‌شود ما ارجاع می‌دهیم به دادگاه، دادگاه اجراییه صادر می‌کند، در فرایند دادرسی است که با کمک دستگاه قضایی و سازمان بازرسی که انصافاً حمایت خیلی خوبی داشتند و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی، داریم این‌ها را پس می‌گیریم که ان شاء الله بتوانیم در اختیار فعالین واقعی اقتصادی قرار دهیم. یک کاری را هم ما از یکی دو سال قبل شروع کردیم، این که یک جا‌هایی ما زمین را واگذار می‌کردیم، طرف خیلی توانمند نبود، یک فعال اقتصادی کوچکی بود، می‌خواست یک کارگاه ۲۰۰ تا ۳۰۰ متری ایجاد کند، توان مالی داشت، زمین به او واگذار می‌کردیم، تا می‌آمد آب می‌آورد، برق می‌آورد، ساختمان می‌ساخت، منابع مالی اش از بین می‌رفت. یک کاری شروع کردیم؛ ایجاد کارگاه‌های تولیدی یعنی ما واحد‌های کوچک می‌ساختیم در قالب سوله‌های ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ متری که به صورت اجاره به آن‌ها واگذار کنیم یا کسی بیاید ببینیم می‌تواند کار کند به خصوص شرکت‌های کوچک و دانش بنیان اگر بتواند کار کند بعد یواش یواش به صورت اجاره به شرط تملیک به او می‌دهیم، اگر هم نتوانست از او پس می‌گیریم و به نفر بعدی می‌دهیم. تقریباً در این دو سال ۲۷۰۰ کارگاه ساخته شد که بخش عمده‌ای اش را ما ساختیم و بخش عمده‌ای اش هم خود حوزه فعالین اقتصادی. امسال یکی از برنامه‌های جدی ماست که حتی برود روی کارگاه‌های بزرگتر؛ مثلاً هزار متری، ۵۰۰ متری. البته با مشارکت مردم، چون توان مالی ما آن قدر نیست. بسته‌های مشارکتی را امسال تدوین می‌کنیم ان شاء الله و در اختیار فراخوان می‌گذاریم، این‌ها بیایند کارگاه‌ها را بسازند، آن گاه ما می‌توانیم اجاره دهیم. این مشکل که ما زمین واگذار کنیم و ساخته نشده با این روش حل می‌شود. فقط کسانی می‌توانند بیایند که واقعاً کننده واقعی باشند و بتوانند زمین را به بهره برداری برسانند. در این حوزه کسانی که نمی‌سازند دارند کم می‌شوند، چون الآن فرایند‌های واگذاری ما طوری است که عمدتاً فعالین اقتصادی می‌توانند بیایند، یعنی مزایده‌ای که الآن برگزار می‌کنیم در شهر‌های بزرگ؛ تقاضا محور، حتماً باید شما قبلاً پروانه بهره برداری قبلاً داشته باشید، فعال اقتصادی باشید یا دانش بنیان باشید. شرایطی را برای آن در نظر گرفتیم، البته شاخص‌های قابل اندازه گیری‌ها که دلالی‌ها به شدت کم شده و نقل و انتقال‌ها و وکالتی‌ها را کلاً ممنوع کردیم، سخت گیری‌های جدی داریم که بتوانیم از دلالی جلوگیری کنیم.

علی رسولیان: واحد صنعتی نمی‌سازیم، ما فقط یک ساختمان می‌سازیم؛ یعنی یک سوله ۲۰۰ متری می‌سازیم، آب و برق برای آن می‌دهیم و در اختیار بخش خصوصی قرار می‌دهیم.

علی رسولیان: خوبی اش این است که آدم‌هایی که توان مالی بالایی ندارند، ولی فعال اقتصادی خوبی هستند. یک شرکتی هست دانش بنیان است، این اگر بخواهد سرمایه اش را ببرد زمین بخرد، ساختمان درست کند، آب، برق و گاز بیاورد، عملاً سرمایه اش از بین می‌رود، ولی وقتی ما یک کارگاه ۱۰۰ متری، ۲۰۰ متری برایش می‌سازیم این فقط ماشینش را بر می‌دارد و می‌آورد داخل کار می‌کند. البته این مدل را در دنیا خوب کار می‌کنند. این الگو در بسیاری از کشور‌های اروپایی، من خود روسیه رفته بودم کل یک شهرک کارگاه بود یعنی کارگاهی دولت ساخته بود اجاره می‌داد به بخش خصوصی. هدف ما؛ اجاره دادن نیست، هدف ما این است که آدمی که کار می‌کند ببینیم اگر خوب کار می‌کند، می‌تواند روی پای خود بایستد دیگر یواش یواش اجاره به شرط تملیک به او واگذار می‌کنیم، ولی اگر ببینیم کننده کار نیست یک سال می‌اید، چون می‌دانیم عمده کسب و کار‌ها در دنیا هم همین طور است بعد از مدتی خیلی از آن‌ها تعطیل می‌شوند یعنی نمی‌توانند ادامه دهند، این‌ها دیگر زمین دستشان نمی‌ماند، یعنی شما زمین‌های زیادی را واگذار کردید طرف قصدش هم واحد‌های تولیدی بوده، ولی به دلیل این که نتوانسته آن کسب و کارش را حفظ کند و منابع مالی اش هم صرف زمین و ایجاد ساختمان شده عملاً نتوانسته روی پای خود بایستد و زمین روی دستش هم مانده و مشکلاتی این چنین، این خیلی می‌تواند کمک کند که در این بخش ما فعال اقتصادی واقعی بیاید کارش را انجام دهد.

علی رسولیان :یک نکته مهمی وجود دارد، اگر ما بخواهیم صنعتمان رشد کند و بتواند در حوزه اقتصادی نقش مؤثری ایفا کند یا به نوعی به اقتصاد کشور کمک اثرگذاری داشته باشد، ما باید زنجیره‌های ارزش مان را کامل کنیم. مثلاً در بخش شیشه زنجیره ارزش در بخش‌های مختلفی وجود دارد، باید بتوانیم همه این‌ها را تکمیل کنیم یا در حوزه پتروشیمی و نفت و گاز ما الآن واحد‌های بزرگی داریم، ولی این واحد‌های بزرگ، مواد تولیدی اش ممکن است صادر شود و ما به خاطر این که زنجیره کامل نیست از آن مزایای عمده اش بی بهره ایم، مثلاً در حوزه فولاد ما یک زمانی سنگ آهن، کنستانتره و گندوله صادر می‌کردیم، ولی الآن دیگر کنستانتره، گندوله، آهن اسفنجی، ورق و هر چه می‌آید پایین‌تر زنجیره ارزش؛ محصولاتی که تولید می‌شود ارزش بسیار بالاتری را دارد. این‌ها را ما باید تکمیل کنیم. شهرک‌های تخصصی در این زمینه خیلی می‌تواند کمک کند یعنی مجموع بخش‌های یک زنجیره را می‌تواند تقویت کند، در آن جا مستقر کند. ما ۸۲ شهرک تخصصی را بر اساس این کاری که در خوشه‌های صنعتی انجام می‌دهیم یعنی بخش‌های مختلف خوشه را شناسایی کرده بودیم در سطح کشور مصوب داریم، حدود ۴۷ تا بهره برداری شده، این شهرک‌هایی که دارد کار می‌کند مثل شهرک مبلمان، شهرکی که در حوزه غذایی وجود دارد یا شهرک ماهی‌های زینتی یا آن شهرک شیشه که در هرمزگان گزارش اش ارائه شد، یا شهرک پوشاکی در تهران ان شاء الله ایجاد می‌کنیم تقریباً ۴۷ تا ایجاد شده، ولی سرعت دارد افزایش پیدا می‌کند یعنی ما به جد دنبال این موضوع هستیم که جا‌هایی که ظرفیت ایجاد شهرک‌های تخصصی دارد، این‌ها را تقویت کنیم، حالا در مسافت‌های کمتری و ورود پیدا کنیم برای این که ما این شهرک‌ها را برای تقویت بخش‌های مرتبط ان شاء الله داشته باشیم.

علی رسولیان: عرض کردم هزار و ۵۷ شهرک مصوب داریم البته واقعیت اش این است که ما خیلی دنبال ایجاد شهرک جدید نیستیم، یعنی خیلی سیاست ما نیست که شهرک‌های جدید ایجاد کنیم، توسعه شهرک‌های موجود در جا‌هایی که بیشتر الزام وجود دارد، هدف ما است، خوشبختانه ما اهداف برنامه ششم را در بحث ایجاد نواحی صنعتی تقریباً در حوزه ما تحقق پیدا کرده، تقریباً در همه مناطق کشور ازجمله مناطق محروم، نواحی صنعتی و شهرک‌های صنعتی ایجاد شده و دنبال این هستیم که بتوانیم زیرساخت هایش را تکمیل کنیم. حالا یک جا‌هایی هم اگر وجود ندارد، این کار را انجام می‌دهیم. سال گذشته تقریباً ۲۷ شهرک و ناحیه صنعتی جدید ایجاد شد و شهرک‌های بسیاری هم توسعه پیدا کرد. ما سال ۹۹، هزار و هشت هکتار زمین به شهرک‌ها و نواحی صنعتی مان اضافه کردیم. در طول دو سال گذشته ۱۳ هزار هکتار ما زمین اضافه کردیم به شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور و الآن هم با جدیت دنبال ایجاد زیرساخت‌ها هستیم. در سال گذشته تقریباً ۱۲ هزار میلیارد تومان ما در حوزه زیرساخت‌های شهرک‌های نواحی صنعتی کشور سرمایه گذاری کردیم. علاوه بر آن، بخشی کالا وزارت نیرو داده، پست در پست مشارکت کرده یا بخش‌های مختلف مشارکت کردند. ما به صورت مستقیم بخش عمده‌ای از منابع خودمان است، تقریباً حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان منابعی که خودمان از محل شرکت داشتیم، یک بخشی هم دولت کمک کرد، البته دولت ۱۵۰ درصد ما رشد داشتیم، ولی قدر مطلق این عدد خیلی بالا نیست که امیدواریم با سفر‌های استانی رئیس جمهور که مصوبات خیلی خوبی… همین امروز من خدمت آقای منصوری معاون رئیس جمهور بودم ایشان خیلی لطف کردند ما مجوز‌ها و برنامه‌های خیلی خوبی را برای استان خوزستان تدوین کردیم و استان‌های مختلفی آقای رئیس جمهور سفر می‌کنند امیدواریم ان شاء الله امسال وضعیت بهتری را داشته باشیم. فکر می‌کنم امسال پنج هزار هکتار اراضی جدید را در نقاط مختلفی که مورد نیاز و ضرورت است به شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور اضافه کنیم چه در قالب نواحی صنعتی و چه در قالب شهرک‌های تخصصی و چه در قالب شهرک‌های فناوری و شهرک‌هایی که موجود هستند. اواخر سال گذشته هم چهار شهرک بزرگ در کشور مصوبه دولت گرفتیم، یکی از سیاست‌های ما این است که ما شهرک‌های بزرگ در کشور ایجاد کنیم و در کنار آن هم بتوانیم شهرک‌های مسکونی داشته باشیم. یکی از مشکلاتی که بعضی از واحد‌ها با آن مواجه هستند دوری از شهر‌ها و هم کمبود کارگر وجود دارد، شاید ما الآن هر جا که می‌رویم جدیداً در این شهرک‌های بزرگ می‌گوییم مشکلتان چیست؟ می‌گویند مشکل کارگر داریم. با این هزینه‌های تردد و رفت و آمدی که انجام می‌شود ممکن است از نظر اقتصادی خیلی از خانواده‌ها رغبت ندارند که بیایند در این واحد‌های تولیدی کار کنند. سیاستی که ما انجام می‌دهیم، البته ما خیلی متولی این موضوع نیستیم، با کمک وزارت مسکن ما در کنار شهرک‌های صنعتی بزرگ باید حتماً شهر‌های مسکونی ایجاد کنیم، مثلاً برای اشتهارد در شورای عالی شهرسازی ما مصوب شده شهر جدیدی در کنارش ایجاد شود و ما یک توافقی با وزارت مسکن کردیم که بتوانیم اطراف شهرک‌های صنعتی زمین را به فعالین اقتصادی واگذار کنیم که آن‌ها برای کارکنان و کارگرانشان بتوانند مسکن لازم را ایجاد کنند.